Niejedna osoba ma z nimi poważny problem. Niektórych związany z tym stres wręcz paraliżuje. Są jednak i tacy, którzy czują się tu jak ryba w wodzie… Albo chociaż wypracowali metody radzenia sobie z lękiem podczas nich. A o czym mowa? Bohaterem dzisiejszego wpisu są wystąpienia publiczne. Jak dobrze wypaść, gdy czeka Cię prelekcja albo prezentacja? Jak się zachowywać i w jaki sposób mówić? Podpowiadamy!
Po pierwsze: oddychaj…
Zanim staniesz na scenie, zanim wypowiesz pierwsze słowa – weź kilka głębokich, spokojnych oddechów. Dotleniony organizm lepiej pracuje. Ponadto oddychanie we właściwym tempie pomoże Ci się zrelaksować i uspokoić, jeśli mocno się stresujesz. Jednym z użytecznych ćwiczeń może być tzw. oddychanie po pudełkowe (inaczej: oddychanie po kwadracie). To technika, którą stosowali m.in. amerykańscy żołnierze. Ćwiczenie wygląda następująco:
Wyobraź sobie kwadrat. Cykl oddychania składa się z 4 elementów – jak 4 boki kwadratu. Kolejne etapy to:
- głęboki wdech,
- wstrzymanie oddechu,
- powolny wydech,
- wstrzymanie oddechu.
Każdy z tych etapów powinien trwać 4 sekundy. Spróbuj wyobrazić sobie przesuwanie się wzdłuż każdego z boków kwadratu. Po pewnym czasie praktykowania tej techniki możesz spróbować wydłużyć nieco czas wszystkich etapów (np. 4 razy po 6 sekund). Cały cykl warto powtórzyć kilka razy. Wystarczy 1–2 minuty takiego oddychania przed wystąpieniem, aby się odstresować.
Także w trakcie samego wystąpienia postaraj się pamiętać o oddechu. Pozwoli Ci to mówić w odpowiednim tempie. A dodatkowo dzięki świadomemu oddechowi stres nie przejmie nad Tobą kontroli. Spróbuj i przekonaj się na własnej skórze!
Na początku wystąpienia nie zapomnij się przedstawić
Na początku trzeba dać się poznać odbiorcom i powiedzieć kilka słów o sobie. Niekiedy organizatorzy wydarzenia sami przedstawiają prelegentów. Jeśli jednak nie ma to miejsca, należy samemu/samej przedstawić się na początku wystąpienia. Postaraj się, aby nie była to szablonowa, nudna formuła. Podaj swoje imię i nazwisko oraz w ciekawy i zwięzły sposób powiedz, czym się zajmujesz. Możesz wspomnieć o jakimś swoim osiągnięciu. Jednocześnie pilnuj, żeby nie wpadać w samozachwyt ;). Przybliżenie swojej sylwetki pomoże słuchaczom zrozumieć, jakie masz kompetencje w danym temacie.
Język i sposób wypowiedzi
To, jak będziesz przemawiać, ma znaczenie – nie mniejsze niż sama treść wystąpienia. Nawet najciekawszy temat może być bowiem przedstawiony zupełnie bez polotu, a niezbyt pasjonujące zagadnienie – w sposób porywający publiczność. Wszystko zależy od tego, JAK mówisz. Zatem:
- weź pod uwagę, że komunikacja niewerbalna to ważny czynnik,
- dostosuj język do odbiorców (pamiętaj o tzw. klątwie wiedzy – to, że dla Ciebie coś jest oczywiste, nie oznacza, że dla słuchaczy też!),
- zadbaj o to, aby ton wypowiedzi nie był monotonny,
- stosuj pytania retoryczne, które pobudzą odbiorców do zastanowienia się nad tym, co mówisz,
- pilnuj, aby nie mówić zbyt szybko (o co łatwo w stresie) – komunikuj się zrozumiale i wyraźnie,
- unikaj zapychaczy typu „yyy…”, „eee…” ;).
Jeśli masz za sobą solidne merytoryczne przygotowanie, spokojnie poradzisz sobie z treścią. A gdy zdarzy się coś zapomnieć – idź dalej. Przecież słuchacze nie czytają Ci w myślach. Najprawdopodobniej tylko Ty będziesz wiedzieć, że coś zostało pominięte!
Postawa ciała a pewność siebie podczas wystąpienia
Chcesz być postrzegany/postrzegana jako osoba pewna siebie i swojej wiedzy? W takim razie… Przyjmij taką postawę. Oczywiście nie zastąpi to merytorycznego przygotowania do wystąpienia, jednak może znacząco pomóc Ci przełamać stres. Zresztą popatrz z perspektywy odbiorcy. Kogo weźmiesz za eksperta i kogo chętniej będziesz słuchać: osoby przygarbionej, niepewnej, skrzywionej i nerwowo wyginającej palce? Czy prelegenta o wyprostowanej postawie, z przyjaznym wyrazem twarzy i spokojnie przekazującego swoją wiedzę? Już samo to może znacząco wpłynąć na odbiór wystąpienia.
Jak dobrze wypaść? Pamiętaj o słuchaczach!
Wreszcie rada ostatnia, choć wcale nie mniej ważna niż pozostałe: spoglądaj na swoich odbiorców. Bywa, że w stresie zapomina się o tej oczywistej kwestii. Zadbaj o to, by Twoja sylwetka była skierowana w stronę słuchaczy. Co jakiś czas możesz zerknąć na rzutnik czy monitor komputera (jeśli masz prezentację multimedialną). Ale nie wpatruj się cały czas w ekran. I tym bardziej nie odwracaj się tyłem do publiczności.
A co zrobić, gdy bardzo ciężko Ci mówić, kiedy czujesz na sobie wiele par oczu? Wówczas możesz spoglądać w stronę słuchaczy, ale nie bezpośrednio na nich. Dobry sposób to patrzenie nad czyjąś głową w odleglejszy punkt. Przenoś wzrok z jednej części sali na drugą, aby każdy miał poczucie, że mówisz właśnie do niego.
Wystąpienia publiczne wielu osobom spędzają sen z powiek. Jeżeli czeka Cię przemawianie do publiczności, spróbuj nie traktować tego jak zła koniecznego. Przygotuj się zarówno merytorycznie, jak i psychicznie. Wówczas okaże się, że nie taki diabeł straszny… Trzymamy za Ciebie kciuki! I mamy nadzieję, że nasze wskazówki ułatwią Ci to zadanie. Powodzenia!
Autor: Alicja Wedel-Grzenda
Dodatkowe pomocne lektury:
- Rzędowska A., Rzędowski J., Mistrzowskie prezentacje. Slajdowy poradnik mówcy doskonałego, Gliwice 2018.
- Kozdęba A., Wystąpienia publiczne dla nieśmiałych, Gliwice 2014.
- Bucki P., Fiszki. Wystąpienia publiczne, [b.m.] 2017.
